ya

[particle]

=ya marks a rational animate cause of motion, and can be considered an animate, volitional version of =nda.

Examples

[#60] Besariya marodo tonos liye ira.
[besari=ya mara=du tono=s liye i=ra]

[#80] Dinda yutoza tesi kalanen liŋinahido vene zeninen diŋi, liya lisataza nara mururazi.”
[di=nda yutu=za tesi kala=nen li=ŋi=na=hi=du vene zeni=nen di=ŋi li=ya li=sata=za nara muru=ra=zi]

[#21] Elekenda ureya lohoya nenenda ŋono takaka ŋeŋeza keŋikeŋime.
[eleke=nda uri=ya loho=ya nene=nda ŋono takaka ŋe=ŋi=za keŋikeŋi=me]

[#38] Erenaya keruvelime.
[eri -na=ya keruveli=me]

[#130] Evi, "Ikaro," alas sarunos tadano sonos zara tininino, saya sanda tudutos bavasavi.
[e=vi Ikaro ala=s sa=runu=s tadanu sono=s za=ra tinini=no sa=ya sa=nda tudutu=s bavasa=vi]

[#67] Goleza nara kumu saŋiye, saya kuŋinen zase ŋiri kegeveme.
[goli=za nara kumu sa=ŋi=yi sa=ya kuŋi=nen za=se ŋiri kegeve=me]

[#4] Kideya evi, “La! Soronen kidi liŋi!”
[kidi=ya e=vi la! soro=nen kidi li=ŋi]

[#18] Kideya rusuve, “Ŋeya piŋive, soronen kidi liŋi.”
[kidi=ya rusu=vi ŋe=ya piŋi=vi soro=nen kidi li=ŋi]

[#5] Kidido keŋive, “Zodu diya lidu libanaraza seŋipe?”
[kidi=du keŋi=vi zodu di=ya li=du li=bana=ra=za seŋi=pe]

[#37] Koyo erenaya yiri erenanen yereme.
[koyo eri -na=ya yiri eri -na=nen yere=me]

[#76] Kumoya rusuve, “Be! Liyes harazidu linda viri gohose.”
[kumu=ya rusu=vi be! liye=s ha=ra=zi=du li=nda viri goho=se]

[#2] Likasaya soronen ŋeŋihe kidilo, sadu sorove, “U! Soronen kidi diŋi?”
[li=kasa=ya soro=nen ŋe=ŋi=hi kidi=lo sa=du soro=vi u! soro=nen kidi di=ŋi]

[#19] Liya kidenda soronda likehes piŋiranda ebeves sama dimidimi ira.
[li=ya kidi=nda soro=nda li=kahi=s piŋi=ra=nda ebeve=s sama dimidimi i=ra]

[#43] Liya nadu evi, “Ŋaŋitohi.
[li=ya na=du e=vi ŋa=ŋi=to=hi]

[#24] Lohoya kehimena, saselevena.
[loho=ya kehi=me=na sa=sele=vi=na]

[#26] Lohoya kehimeto, elekenda ureya kehimena aŋaka, saderelevina.
[loho=ya kehi=me=to eleke=nda uri=ya kehi=me=na aŋaka sa=derele=vi=na]

[#126] Lohoya mezi menepesena, pobolo tininisena.
[loho=ya mezi menepe=se=na pobolo tinini=se=na]

[#85] Luŋeya peretenen mede kigivinda ono davara.
[luŋi=ya perete=nen mede kigivi=nda ono dava=ra]

[#75] Luŋeya sorove, “Diya liyes tesi gohorahi?”
[luŋi=ya soro=vi di=ya liye=s tesi goho=ra=hi]

[#7] Nakemeya nataronda nadurondara, udures elo, eta aŋaka, narunukavas rusurusu eka.
[na=keme=ya na=taru=nda na=duronda=ra uduri=s e=lo e=ta aŋaka na=runukava=s rusurusu e=ka]

[#57] Naya kere ebes liye ira.
[na=ya kere ebe=s liye i=ra]

[#40] Naya kureza kideza liye ira.
[na=ya kuri=za kidi=za liye i=ra]

[#58] Naya liye tene satanda pezes garanen piŋera.
[na=ya liye tene sata=nda pezi=s gara=nen piŋi=ra]

[#39] Naya ŋarunos ŋono pezes ebeno, naya ŋarunos yozos tileya ŋarahidu hape aŋaka.
[na=ya ŋa=runu=s ŋono pezi=s ebe=no na=ya ŋa=runu=s yozo=s tileya ŋa=ra=hi=du ha=pe aŋaka]

[#81] Nuvoya ruluve, “Enda pezes ira!
[Nuvu=ya rulu=vi e=nda pezi=s i=ra]

[#105] Panaya iŋisiŋi sizininda zome zimivivodo hase.
[Pana=ya iŋisiŋi sizini=nda zo=me zimiviva=du ha=se]

[#10] Sakemeya sataronda sadurunora, udures halo.
[sa=keme=ya sa=taru=nda sa=durunu=ra uduri=s ha=lo]

[#118] Saya atuvuza tutuve, koro ŋamas nene talile ŋandara aŋaka.
[sa=ya atuvu=za tutu=vi koro ŋama=s nene talile ŋanda=ra aŋaka]

[#106] Saya aŋene davas tava davas menepevi, zara tinines tesi bevelime.
[sa=ya aŋene dava=s tava dava=s menepe=vi za=ra tinini=s tesi beveli=me]

[#131] Saya ekeges koro satara, koronda kines berenoyi, Ikariya.
[sa=ya ekegi=s koro sata=ra koro=nda kini=s bere=no=yi Ikariya]

[#27] Saya elekenda sakanda mede sonos oloŋira, pezes kalara.
[sa=ya eleke=nda saka=nda mede sono=s oloŋi=ra pezi=s kala=ra]

[#56] Saya evi, “Ŋaya kere ebes linda laki ira.”
[sa=ya e=vi ŋa=ya kere ebe=s li=nda laki i=ra]

[#139] Saya lidu lugora.
[sa=ya li=du lugu=ra]

[#52] Saya nadu evi, “Linda laki koyo yeleŋe.
[sa=ya na=du e=vi li=nda laki koyo yele=ŋi]

[#12] Saya ranarana sekoteŋe, sadurunu atada hape baŋibaŋi.
[sa=ya ranarana sekota=ŋi sa=durunu atada ha=pe baŋibaŋi]

[#146] Saya ranarana sekoteŋe.
[sa=ya ranarana sekota=ŋi]

[#137] Saya sakanda mede sonos oloŋira.
[sa=ya saka=nda mede sono=s oloŋi=ra]

[#110] Saya sovonda vubeŋe kegevedu yerenen pabasame.
[sa=ya sovo=nda vubeŋe kegeve=du yere=nen pabasa=me]

[#87] Saya zimivina, zimenda kerekeremena.
[sa=ya zimi=vi=na zimi=nda kerekere=me=na]

[#104] Saya ŋamaŋamas iŋenda siŋes ŋiri tininira.
[sa=ya ŋamaŋama=s iŋi=nda siŋi=s ŋiri tinini=ra]

[#16] Saya ŋuyanda sama talile duruno hame.
[sa=ya ŋuya=nda sama talile durunu ha=me]

[#108] Seresere koro Ikaroŋi, sovoya zame kegevedu sarunuŋi.
[seresere koro Ikaro=ŋi sovo=ya za=me kegeve=du sa=runu=ŋi]

[#119] Sovo ranarana kasaya koros pezise kanaka.
[sovo ranarana kasa=ya koro=s pezise kana=ka]

[#13] Tabuninda indaya rinive, samas rinirinive.
[Tabuni=nda isi -na=ya rini=vi sama=s rinirini=vi]

[#103] Vutondo tudutos Dedaloki, saya maramaravanda talilivamena.
[vutondo tudutu=s Dedalo=ki sa=ya maramarava=nda taliliva=me=na]

[#66] Yendanen nikevas saŋiyihi, saya namanen ŋiri kegevemeyizeza namas zeninoheza samas delino.
[yele -na=nen nikeva=s sa=ŋi=yi=hi sa=ya nama=nen ŋiri kegeve=me=yi=zi=za nama=s zeni=no=hi=za sama=s deli=no]

[#59] Yozonda erenara, naya zosos yereme.
[yozo=nda eri -na=ra na=ya zoso=s yere=me]

[#23] Ŋeya mede bananda pezes keneradu kehimehi, ŋono takaka saŋihe.
[ŋe=ya mede bana=nda pezi=s kene=ra=du kehi=me=hi ŋono takaka sa=ŋi=hi]

HOME